Kolejne zmiany w użytkowaniu wieczystym wynikają z ustawy z dnia 6 grudnia 2018 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności tych gruntów (Dz.U. 2018 poz. 2540).

Przekształcenie użytkowania wieczystego we własność ma zastosowanie do ściśle określonych nieruchomości, tj. nieruchomości zabudowanych wyłącznie:

– budynkami mieszkalnymi jednorodzinnymi,

– budynkami mieszkalnymi wielorodzinnymi, w których co najmniej połowę lokali stanowią lokale mieszkalne,

– wskazanymi wyżej budynkami mieszkalnymi oraz budynkami gospodarczymi, garażami i innymi obiektami bądź urządzeniami budowlanymi, które umożliwiają prawidłowe i racjonalne korzystanie z budynków mieszkalnych.

Zgodnie z art. 13 ust. 1 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. jeżeli po dniu 1 stycznia 2019 r. na gruncie będącym w użytkowaniu wieczystym zabudowanym na cele mieszkaniowe, zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego lub decyzją o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, budynek mieszkalny zostanie oddany do użytkowania w rozumieniu prawa budowlanego, prawo użytkowania wieczystego tego gruntu przekształca się w prawo własności gruntu z dniem oddania budynku mieszkalnego do użytkowania.

Do ujawnienia prawa własności gruntu w księdze wieczystej oraz ewidencji gruntów i budynków wymagane jest zaświadczenie potwierdzające przekształcenie. Zaświadczenie może być wydane przez określone w ustawie podmioty. W sytuacji gdy grunt stanowi własność Skarbu Państwa – zaświadczenie może wydać starosta, natomiast jeżeli grunt stanowi własność jednostek samorządu terytorialnego – zaświadczenie wydaje odpowiednio wójt, burmistrz, prezydent miasta, zarząd powiatu albo zarząd województwa.

Ustawa z dnia 6 grudnia 2018 r. wprowadziła także zmianę odnośnie terminu wydawania zaświadczenia. Powinno ono zostać wydane:

– z urzędu – nie później niż w terminie 12 miesięcy od dnia przekształcenia,

– na wniosek właściciela – w terminie 4 miesięcy od dnia otrzymania wniosku,

– na wniosek właściciela lokalu uzasadniony potrzebą dokonania czynności prawnej mającej za przedmiot lokal albo właściciela gruntu uzasadniony potrzebą ustanowienia odrębnej własności lokalu – w terminie 30 dni od dnia otrzymania wniosku.

Istotne są także przepisy dotyczące uiszczania opłat z tytułu użytkowania wieczystego. Zasadą jest bowiem, że z tytułu przekształcenia nowy właściciel gruntu ponosi opłatę w wysokości równej wysokości opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego, która obowiązywałaby w dniu przekształcenia na rzecz dotychczasowego właściciela gruntu. Opłatę należy wnosić przez okres 20 lat od dnia przekształcenia. W terminie do dnia 29 lutego 2020 r. należy uiścić opłatę należną za rok 2019.

Wprowadzono także zmiany dotyczące właścicieli gruntów będących przedsiębiorcami. Mogą oni,  w odniesieniu do nieruchomości, którą wykorzystują do prowadzenia działalności gospodarczej – w terminie 3 miesięcy od dnia przekształcenia – złożyć oświadczenie o zamiarze wnoszenia opłaty przez okres:

– 99 lat – jeżeli stawka procentowa rocznej opłaty z tytułu użytkowania wieczystego wynosi 1%

– 50 lat – jeżeli stawka wynosi 2 %

– 33 lat – przy stawce 3 %.

Ponadto w przypadku, gdy  stawka procentowa rocznej opłaty z tytułu użytkowania wieczystego jest wyższa niż 3%., można złożyć oświadczenie o zamiarze wnoszenia opłaty przez okres, w którym suma opłat nie przekroczy wartości rynkowej nieruchomości stanowiącej podstawę ustalenia rocznej opłaty z tytułu użytkowania wieczystego Właściciel gruntu będący przedsiębiorcą, w okresie pozostałym do wnoszenia opłaty, będzie mógł złożyć nowe oświadczenie o zamiarze wnoszenia opłaty, z uwzględnieniem dotychczas wniesionych opłat.

Wprowadzono także opłaty jednorazowe, co oznacza, że właściciel gruntu w każdym czasie trwania obowiązku wnoszenia opłaty ma prawo zgłosić właściwemu organowi na piśmie zamiar jednorazowego jej wniesienia w kwocie pozostającej do spłaty. W razie wniesienia takiej opłaty jednorazowej za przekształcenie gruntu stanowiącego własność Skarbu Państwa, osobom fizycznym będącym właścicielami budynków mieszkalnych jednorodzinnych przysługuje bonifikata od tej opłaty.

W razie gdy zaświadczenie potwierdzające przekształcenie prawa użytkowania wieczystego w prawo własności gruntu stanowiącego własność Skarbu Państwa zostanie doręczone po dniu 31 grudnia 2019 r., osoby fizyczne będące właścicielami budynków mieszkalnych jednorodzinnych lub lokali mieszkalnych lub spółdzielnie mieszkaniowe zamiar wniesienia opłaty jednorazowej w 2020 r. mogą zgłosić właściwemu organowi do dnia 1 lutego 2020 r.