W dniu 11 maja 2021 r. skład całej Izby Cywilnej Sądu Najwyższego, rozpatrując na posiedzeniu niejawnym wniosek Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego z dnia 29 stycznia 2021 r. o rozstrzygnięcie rozbieżności w wykładni przepisów prawa występujących w orzecznictwie sądów powszechnych i Sądu Najwyższego, dotyczących kredytów indeksowanych i denominowanych w walutach obcych postanowił zawiadomić o toczącym się postępowaniu Rzecznika Praw Obywatelskich i Rzecznika Praw Dziecka i zwrócił się o zajęcie stanowiska przez te podmioty odnośnie zagadnień prawnych objętych wnioskiem Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego.
W odpowiedzi na pytanie Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego, Rzecznik Finansowy przedstawił swoje stanowisko dotyczące kierunków rozstrzygnięcia zagadnień przedstawionych przez Izbę Cywilną Sądu Najwyższego w którym okazał wsparcie dla kredytobiorców wskazując następująco: ?chciałbym zapewnić, że kierowany przeze mnie urząd będzie nadal bezwzględnie wspierał konsumentów, korzystając ze wszelkich prawnie dostępnych instrumentów we wszystkich rodzajach spraw?.
Rzecznik Finansowy w sposób jednoznaczny wypowiedział się w zakresie kwestii dotyczącej możliwości żądania przez kredytodawców wynagrodzenia za korzystanie ze środków pieniężnych udostępnionych kredytobiorcom przez bank, czyli tzw. wynagrodzenia za kapitał. W ocenie Rzecznika takie żądania pozostają w sprzeczności z prawem Unii Europejskiej, tj. Dyrektywą 93/13 i nie znajdują podstaw w przepisach prawa krajowego. Przyjęcie odmiennego stanowiska doprowadziłoby do powstania sytuacji, w której bank stosujący niedozwolone postanowienia umowne, uzyskałby korzyść kosztem konsumenta, zamiast ponieść negatywne konsekwencje stosowania klauzul niedozwolonych.
Ponadto Rzecznik Finansowy zwrócił uwagę na istnienie bogatego orzecznictwa TSUE w zakresie ochrony kredytobiorców, którzy zawarli umowy kredytu w oparciu o sporządzone przez banki wzory umów, które zawierały postanowienia niedozwolone oraz o nadrzędnym celu wprowadzenia przepisów prawa unijnego w zakresie ochrony konsumenta. Rzecznik Finansowy wskazał również, że wprawdzie, co do zasady uzupełninie przepisem dyspozytywnym, powstałej w umowie po eliminacji niedozwolonego postanowienia umownego, luki byłoby możliwe, jednak nie istnieje taki przepis dyspozytywny, który mógłby mieć zastosowanie w sprawach kredytów indeksowanych i dominowanych.
Rzecznik Finansowy odniósł się także do sytuacji, w której nie istnieje możliwość ustalenia wiążącego strony kursu walutowego w umowie kredytu indeksowanego albo denominowanego. Zgodnie ze stanowiskiem Rzecznika, w takiej sytuacji, umowa może zachować moc obowiązującą tylko w sytuacji, w której kredytobiorca będący konsumentem, w sposób świadomy i dobrowolny zgodzi się na dalsze nieuczciwych postanowień dotyczących ustalenia takiego kursu.
Stanowisko zaprezentowane przez Rzecznika Finansowego jest korzystne dla kredytobiorców. W dalszej kolejności należy jednak oczekiwać na kolejne stanowiska podmiotów, do których zwrócił się Sąd Najwyższy. Efektem uzyskania przez Sąd Najwyższy stanowisk wszystkich podmiotów, do których Sąd Najwyższy zwrócił się w dniu 11 maja 2021 r., będzie podjęcie przez Sąd Najwyższy uchwały, która rozstrzygnie kolejne kwestie istotne dla osób posiadających tzw. kredyty frankowe.