W dniu 4 lipca 2019 r. zostały uchwalone przez Sejm zmiany Kodeksu postępowania cywilnego. Najważniejsza nowelizacja dotyczy przywrócenia odrębnego postępowania w sprawach gospodarczych. Postępowanie to będzie wyróżniać się krótszymi terminami, najważniejszym zaś środkiem dowodowym ma być dowód w postaci dokumentu.

Przewidziano także możliwość wyboru trybu postępowania dla stron niebędących przedsiębiorcami oraz przedsiębiorców będących osobami fizycznymi. Podmioty te będą uprawnione do składania wniosku o rozpoznanie sprawy w zwykłym trybie. W przypadku gdy strona nie będzie reprezentowania przez profesjonalnego pełnomocnika (radcę prawnego, adwokata czy rzecznika patentowego), Sąd obowiązany będzie pouczyć stronę o przysługującym jej uprawnieniu niezwłocznie po złożeniu pierwszego pisma procesowego, jak również przy pierwszej czynności sądu, na której stawi się strona. Jeżeli Sąd nie udzieli stronie takiego pouczenia, to wówczas zachodzić będzie nieważność postępowania z uwagi na pozbawienie strony możności obrony swych praw. Pouczenie doręczane ma być zarówno w formie pisemnej, jak również na podany przez stronę adres poczty elektronicznej.

Strona w terminie tygodnia od dnia doręczenia jej pouczenia, a gdy doręczenie pouczenia nie będzie wymagane ? w pozwie bądź pierwszym piśmie procesowym ma obowiązek złożyć wniosek o rozpoznanie sprawy w trybie zwykłym. Po upływie powyższego terminu, uprawnienie strony wygaśnie. Złożenie zaś przez stronę wniosku o rozpoznanie sprawy w zwykłym trybie będzie dla Sądu wiążące. W takim przypadku postępowanie toczyć się ma przed sądem gospodarczym, jednakże z pominięciem przepisów o postępowaniu gospodarczym.

Postuluje się również zmiany dotyczące przebiegu postępowania. Spór rozstrzygany ma być na etapie posiedzenia przygotowawczego. Będzie to ostatni moment, w którym strony uprawnione będą do składania wszelkich wniosków oraz podnoszenia zarzutów. Jeżeli spór nie zostanie rozstrzygnięty na posiedzeniu przygotowawczym, konieczne będzie przygotowanie planu rozprawy. Nowelizacja ma na celu zwiększenie aktywności stron procesu. Poprzez sporządzony plan rozprawy, strony mają mieć zapewnioną możliwość realnego kształtowania przebiegu postępowania. Będzie także znana kolejność podejmowanych przez sąd czynności, ich termin oraz przewidywany czas zakończenia postępowania.

Plan rozprawy ma być przygotowywany przez Sąd z udziałem stron. Od tej zasady przewidziano bowiem wyjątki ? plan rozprawy zostanie sporządzony bez udziału strony pozwanej ? jeżeli nie stawi się ona na posiedzenie przygotowawcze oraz w przypadku gdy strona wprawdzie stawi się na posiedzenie, ale nie będzie brała w nim udziału. Plan rozprawy ma także zastąpić postanowienia wydawane przez Sąd w przedmiocie dowodów. Rozstrzygnięcie sądu będzie określać tezę i środek dowodowy oraz tryb przeprowadzenia dowodu. Odnośnie dowodu z dokumentu obligatoryjne wprowadzono rozstrzygnięcie o pominięciu dowodu. W planie rozprawy przewidziano także elementy fakultatywne, np. dokładne określenie roszczeń stron, dokładne sprecyzowanie zarzutów, w tym także zarzutów formalnych, ustalenie okoliczności spornych pomiędzy stronami, terminy posiedzeń oraz czynności procesowych, kolejność przeprowadzania dowodów, przewidywany termin zamknięcia rozprawy i ogłoszenia wyroku.

Sporządzony plan rozprawy podpisany przez strony i zatwierdzony przez przewodniczącego, będzie stanowić załącznik do protokołu z posiedzenia przygotowawczego. Doręczenie planu rozpraw zastąpi zawiadomienie stron o terminach posiedzeń i czynności sądowych. Nowelizacja zakłada także możliwość zmiany planu rozprawy w drodze zarządzenia, jeżeli plan stanie się nieaktualny. Sąd w zakresie proponowanych zmian obligowany będzie do wysłuchania stanowiska stron. Jeżeli jedna ze stron sprzeciwi się zmianie, pojawi się konieczność przeprowadzenia ponownego posiedzenia przygotowawczego. Pierwotny plan rozprawy utarci moc w tej części, w której nowy plan będzie zawierał postanowienia odmienne. Istotne jest także, iż zmiana planu rozprawy czy wyznaczenie ponownego posiedzenia przygotowawczego nie spowoduje otwarcia terminu do zgłaszania nowych wniosków i podnoszenia nowych zarzutów.