Dnia 8 września 2016 r. weszły w życie przepisy ustawy z dnia 10 lipca 2015 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny, ustawy -Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw. Przyjęta nowelizacja przewiduje między innymi wprowadzenie do obrotu prawnego nowej formy dokonywania czynności prawnych, tj. formy dokumentowej.

Zgodnie z nowowprowadzonym art. 772 Kodeksu cywilnego „Do zachowania dokumentowej formy czynności prawnej wystarcza złożenie oświadczenia woli w postaci dokumentu, w sposób umożliwiający ustalenie osoby składającej oświadczenie.” Wprowadzona forma szczególna charakteryzuje się niższym stopniem sformalizowania od formy pisemnej. Przejawia się to przede wszystkim w tym, że nie ma wymogu własnoręcznego podpisania oświadczenia złożonego w formie dokumentowej, a wystarczające jest ustalenie tożsamości osoby składającej oświadczenie na podstawie treści tego oświadczenia lub po sprawdzeniu urządzenia, za pośrednictwem którego zostało złożone takie oświadczenie. Dokumentem w rozumieniu art. 772 Kodeksu cywilnego jest każdy nośnik informacji umożliwiający zapoznanie się z jej treścią. W szczególności takim nośnikiem może być papier lub plik komputerowy, na którym utrwalona jest treść za pomocą dowolnych środków, w sposób umożliwiający jej zachowanie i odtworzenie. Formę dokumentową będą zachowywały przykładowo wiadomości mailowe czy smsowe.

 

W przypadku niezachowania przez strony formy dokumentowej zastrzeżonej w ustawie lub w umowie, wystąpią analogiczne skutki jak w przypadku niezachowania formy pisemnej. Oznacza to, że w przypadku zastrzeżenia jej jako formy pod rygorem nieważności, czynność dokonana bez zachowania tej formy będzie nieważna, natomiast w pozostałych przypadkach forma ta będzie zastrzeżona wyłącznie dla celów dowodowych. Zgodnie z uzasadnieniem projektu omawianej nowelizacji początkowo forma dokumentowa z pewnością będzie miała większe znaczenie jako forma umowna (zastrzegana przez strony w umowie), natomiast przewidywane jest również rozszerzenie zakresu jej zastosowania jako formy ustawowej. Przyjętą nowelizacją wprowadzono już ustawową formę dokumentową w przypadku umowy pożyczki, zastrzegają, że umowa pożyczki, której wartość przekracza tysiąc złotych, wymaga zachowania formy dokumentowej.