Z początkiem roku weszła w życie znowelizowana ustawa o terminach zapłaty w transakcjach handlowych. Ustawa ta wprowadziła znaczące zmiany w sposobie naliczania odsetek od transakcji handlowych, których stronami są m.in. przedsiębiorcy, czy osoby wykonujące wolny zawód. Przez transakcje handlowe rozumie się umowy, których przedmiotem jest odpłatna dostawa towaru lub odpłatne świadczenie usługi, jeżeli strony zawierają je w związku z wykonywaną działalnością. Pomimo że nowa regulacja funkcjonuje już od niemal pół roku w systemie prawnym, przedsiębiorcy wciąż często mają wątpliwości jak prawidłowo naliczać odsetki.

Nowe przepisy mają zastosowanie od 1 stycznia 2016 roku, jeżeli zatem termin wymagalności świadczenia przypada w 2016 roku, to w całości zastosowanie mają obowiązujące przepisy. Oznacza to, że od dnia następującego po terminie wymagalności zapłaty  należy naliczać odsetki za opóźnienie w transakcjach handlowych. Ważne jest to, by zwrócić uwagę na nomenklaturę. Od 1 stycznia 2016 r. nie żądamy już, w opisywanej sytuacji, odsetek ustawowych, a właśnie odsetek za opóźnienie w transakcjach handlowych. Ich wysokość, od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia 30 czerwca 2016 r., wynosi 9,50% w stosunku rocznym.

Problem może stanowić przypadek, gdy termin wymagalności świadczenia przypada przed datą zmiany przepisów np. 21 października 2015 r., a kontrahent wciąż nie uiścił odpowiedniej kwoty. Wówczas odsetki nalicza się następująco:

– od dnia następującego po terminie wymagalności świadczenia do 31 grudnia 2015 r. należne są odsetki ustawowe za opóźnienie,

– od 1 stycznia do dnia zapłaty należne są odsetki za opóźnienie w transakcjach handlowych.

Nowa ustawa zachowała także, rzadko wykorzystywaną w praktyce, regulację zgodnie z którą, jeżeli termin zapłaty jest dłuższy niż 30 dni, to od 31 dnia wierzyciel może żądać odsetek ustawowych od dnia spełnienia swojego świadczenia i doręczenia dłużnikowi faktury lub rachunku, potwierdzających dostawę towaru lub wykonanie usługi, do dnia zapłaty, ale nie dłużej niż do dnia wymagalności świadczenia pieniężnego. Zwrócić należy jednak uwagę na fakt, że w tym wypadku nie są to odsetki za opóźnienie, a jedynie swoista zapłata za korzystanie z cudzego kapitału i wydłużony termin płatności.

Wierzycielowi, od dnia nabycia uprawnienia do odsetek za opóźnienie w transakcjach handlowych, przysługuje również od dłużnika równowartość kwoty 40 euro, stanowiącej rekompensatę za koszty odzyskiwania należności. Wierzyciel może zatem wystawić notę księgową, w której dolicza również równowartość 40 €, przeliczoną na złote według średniego kursu euro ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski ostatniego dnia roboczego miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym świadczenie pieniężne stało się wymagalne, np. jeżeli termin zapłaty minął 3 lutego 2016 r. to równowartość 40 € przelicza się według średniego kursu euro ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski w dniu 29 stycznia 2016 r.