SN staje po stronie konsumentów znacznie obciążonych kosztami pożyczek – Uchwały Sądu Najwyższego z dnia 26 oraz 27 października 2021 roku.
Sąd Najwyższy uznał, iż nawet koszty nieprzekraczające limitów ustalonych w ustawie o kredycie konsumenckim mogą być uznane za niedozwolone.
Czym jest prowizja?
Prowizja stanowi jeden z głównych, pozaodsetkowych składników ogólnego kosztu kredytów. W świetle definicji słownikowej, prowizja to „procentowe wynagrodzenie za pośrednictwo w jakiejś transakcji handlowej” (internetowy słownik języka polskiego PWN, https://sjp.pwn.pl/slowniki/prowizja.html ). Wysokość prowizji ustala jednostronnie bank.
Coraz częściej orzeczenia sądowe stwierdzają, iż nawet jeśli wysokość prowizji mieści się w ustawowym limicie kredytu konsumenckiego, to może ona stanowić klauzulę abuzywną. Dodatkowo, często wysokie prowizje ustalane przez instytucje bankowe, uznawane są za swoiste ?ominięcie? przepisów stanowiących o odsetkach maksymalnych.
Orzeczenia Sądu Najwyższego ? III CZP 42/20 oraz III CZP 43/20
W dniu 26 i 27 października 2021 roku Sąd Najwyższy rozstrzygnął na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej zagadnienia prawne przedstawione przez Sąd Okręgowy w Poznaniu. W związku z nimi podjął następujące uchwały:
- Wynagrodzenie prowizyjne (prowizja) stanowiące wynagrodzenie z tytułu udzielenia pożyczki, przewidziane w umowie pożyczki, do której mają zastosowanie przepisy Ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim, nie stanowi świadczenia głównego w rozumieniu artykułu 385 k.c.
- Okoliczność, że pozaodsetkowe koszty kredytu nie przekraczają wysokości określonej w art. 36a ust. 1 i 2 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim, nie wyłącza oceny, czy postanowienia określające te koszty są niedozwolone.
Sąd Najwyższy podniósł również istotę rzeczywistego celu kosztów kredytu. Koszty kredytu powinny odpowiadać prawdziwym kosztom, które ponosi bank w związku z udostępnianiem własnego kapitału swoim klientom. Często jednak instytucje bankowe korzystają z wysokiej prowizji stojącej w sprzeczności z dobrymi obyczajami oraz rażąco naruszającej interesy kredytobiorców. Nie sposób znaleźć uzasadnienie dla prowizji ustalonej w wysokości prawie równej kwocie kredytu.
Powyższe uchwały Sądu Najwyższego rozstrzygające kwestie dotyczące wynagrodzenia prowizyjnego, oceniać należy jako korzystne dla konsumentów. Opisane uchwały pozwalają konsumentowi na zakwestionowanie wysokości danej prowizji, nawet jeśli jej wysokości mieści się w ustawowym limicie, po warunkiem wykazania przesłanek abuzywności postanowienia umownego określającego prowizję.