Centralny Rejestr Beneficjentów Rzeczywistych (CRBR) to system, w którym są gromadzone i przetwarzane informacje o beneficjentach rzeczywistych, tj. osobach fizycznych sprawujących bezpośrednią lub pośrednią kontrolę nad spółką. CRBR jest rejestrem publicznym, co powoduje, że każdy ma nieodpłatny dostęp do informacji o beneficjentach rzeczywistych.

Ustawa nałożyła obowiązek zgłaszania i aktualizacji informacji o beneficjentach rzeczywistych na następujące podmioty:

– spółki jawne,

– spółki komandytowe,

– spółki komandytowo-akcyjne,

– spółki z ograniczoną odpowiedzialnością,

– proste spółki akcyjne (od 1 marca 2020 r.),

– spółki akcyjne z wyjątkiem spółek publicznych.

Beneficjentem rzeczywistym jest osoba fizyczna lub osoby fizyczne sprawujące bezpośrednio lub pośrednio kontrolę nad klientem poprzez posiadane uprawnienia, umożliwiające wywieranie decydującego wpływu na czynności lub działania podejmowane przez klienta bądź osobę fizyczną lub osoby fizyczne, w imieniu których są nawiązywane stosunki gospodarcze lub przeprowadzana jest transakcja okazjonalna, a ponadto:

• osoba fizyczna będącą udziałowcem lub akcjonariuszem klienta, której przysługuje prawo własności więcej niż 25% ogólnej liczby udziałów lub akcji tej osoby prawnej,
• osoba fizyczna dysponującą więcej niż 25% ogólnej liczby głosów w organie stanowiącym klienta, także jako zastawnik albo użytkownik, lub na podstawie porozumień z innymi uprawnionymi do głosu, – osobę fizyczną sprawującą kontrolę nad osobą prawną lub osobami prawnymi, którym łącznie przysługuje prawo własności więcej niż 25% ogólnej liczby udziałów lub akcji klienta, lub łącznie dysponującą więcej niż 25% ogólnej liczby głosów w organie klienta, także jako zastawnik albo użytkownik, lub na podstawie porozumień z innymi uprawnionymi do głosu,
• osobę fizyczną sprawującą kontrolę nad klientem poprzez posiadanie w stosunku do tej osoby prawnej uprawnień, o których mowa w art. 3 ust. 1 pkt 37 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2019 r. poz. 351),
• osobę fizyczną zajmującą wyższe stanowisko kierownicze w przypadku udokumentowanego braku możliwości ustalenia lub wątpliwości co do tożsamości osób fizycznych określonych powyżej,
• w przypadku klienta będącego trustem: założyciela, powiernika, nadzorcę – jeżeli został ustanowiony, beneficjenta, inną osobę sprawującą kontrolę nad trustem,
• w przypadku klienta będącego osobą fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą, wobec którego nie stwierdzono przesłanek lub okoliczności mogących wskazywać na fakt sprawowania kontroli nad nim przez inną osobę fizyczną lub osoby fizyczne, przyjmuje się, że taki klient jest jednocześnie beneficjentem rzeczywistym.

Do Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych  należy zgłosić następujące informacje: dane identyfikacyjne spółek zobowiązanych do podania informacji o beneficjentach rzeczywistych, tj. nazwę (firmę), formę organizacyjną, siedzibę, numer w Krajowym Rejestrze Sądowym, NIP, a także: dane identyfikacyjne beneficjenta rzeczywistego i członka organu lub wspólnika uprawnionego do reprezentowania spółek, tj. imię i nazwisko, obywatelstwo, państwo zamieszkania, numer PESEL albo datę urodzenia oraz informację o wielkości i charakterze udziału lub uprawnieniach przysługujących beneficjentowi rzeczywistemu.

Powyższe dane należy zgłosić do Rejestru – w przypadku spółek utworzonych po dniu 13 października 2019 r. –  nie później niż w terminie 7 dni od dnia wpisu do KRS. Odnośnie natomiast spółek już istniejących, wpisanych do KRS przed dniem 13 października 2019 r., termin na zgłoszenie danych wynosi 6 miesięcy, a zatem upłynie on z dniem 13 kwietnia 2020 r. W ciągu 7 dni należy także zgłosić wszelkie zmiany przekazanych informacji. Do biegu terminów nie wlicza się sobót oraz dni ustawowo wolnych od pracy.

Osoba uprawniona do reprezentacji spółki może dokonać zgłoszenia danych do Rejestru. Zgłoszenie jest nieodpłatne i należy dokonać go w formie dokumentu elektronicznego opatrzonego kwalifikowanym podpisem elektronicznym lub podpisem potwierdzonym profilem zaufanym ePUAP. Osoba, która dokonuje zgłoszenia informacji o beneficjentach rzeczywistych i ich aktualizacji, ponosi odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną zgłoszeniem do Rejestru nieprawdziwych danych, a także niezgłoszeniem w ustawowym terminie danych i zmian danych objętych wpisem do Rejestru. Za niedopełnienie obowiązku zgłoszenia informacji o beneficjencie w ustawowym terminie, spółki podlegają karze pieniężnej aż do 1 000 000 zł.