W dniu 14 maja 2019 roku rzecznik generalny TSUE Giovanni Pitruzzelli przedstawił opinię w sprawie prowadzonej pod sygnaturą C-260/18 Raiffeisen Bank International AG z siedzibą w Wiedniu, prowadzący działalność w Polsce w formie oddziału pod nazwą Raiffeisen Bank International AG Oddział w Polsce. Z przedstawionego przez rzecznika generalnego TSUE stanowiska wynika, między innymi okoliczność, iż w razie stwierdzenia przez sąd, iż umowa kredytu zawiera klauzulę niedozwoloną, nie jest dopuszczalne, aby sąd uzupełnił zasadami słuszności lub ustalonym zwyczajem miejsca powstałe po usunięciu z umowy klauzul abuzywnych. Rzecznik wskazał przy tym, że to klient banku powinien zdecydować, co jest dla niego korzystniejsze, tzn. czy żąda unieważnienia całej umowy kredytu, czy też chce ją utrzymać w mocy, bez klauzul niedozwolonych. Rzecznik generalny TSUE wskazał także, iż nieuczciwa klauzula umowna nie będzie wiązać klienta banku, z wyjątkiem sytuacji, w której on sam wyrazi wolę związania tą klauzulą, pomimo otrzymania informacji o niewiążącym charakterze tego postanowienia umowy. Zatem, sąd nie może uznać klauzuli niedozwolonej za obiektywnie korzystną dla klienta banku i utrzymać ją w mocy, bez jego zgody. Trzeba podkreślić, że opinia rzecznika generalnego TSUE nie wiąże Trybunału. Niemniej jednak, jego stanowisko w wielu przypadkach pokrywa się z późniejszymi rozstrzygnięciami TSUE. Poniżej propozycja rzecznika generalnego TSUE odpowiedzi na pytania zadane przez Sąd Okręgowy w Warszawie:

„1) Artykuł 1 ust. 2 i art. 6 ust. 1 dyrektywy 93/13/EWG stoją na przeszkodzie temu, aby sąd krajowy uzupełnił luki w umowie – w zakresie nieuczciwych warunków umowy określających sposób i wysokość świadczenia, które prowadzą do niekorzystnego dla konsumenta upadku umowy – w drodze odwołania się do przepisów prawa krajowego o charakterze ogólnym, które przewidują, że treść czynności prawnej jest uzupełniana przez skutki wynikające z zasad słuszności lub ustalonych zwyczajów, i które nie są zatem przepisami o charakterze dyspozytywnym.

2) Sąd krajowy, w oparciu o prawo krajowe, zobowiązany jest wskazać moment, w którym należy dokonać oceny skutków stwierdzenia nieuczciwego charakteru warunku, mając na uwadze, w braku wyraźnych wskazówek ustawowych, że interes konsumenta, jaki należy rozważyć, to interes istniejący w momencie rozstrzygnięcia. Ponadto wola konsumenta, który uważa, że stwierdzenie nieważności całej umowy nie jest dla niego niekorzystne, przeważa nad wdrożeniem systemu ochrony, takiego jak zastąpienie nieuczciwego warunku i utrzymanie umowy w mocy.

3) Dyrektywa 93/13/EWG sprzeciwia się, w przypadku braku wyraźnej woli w tym zakresie ze strony samego konsumenta, utrzymaniu w mocy nieuczciwych warunków umownych, które w chwili rozstrzygnięcia sporu są obiektywnie korzystne dla konsumenta.

4) Do sądu krajowego, na podstawie prawa krajowego i zgodnie z prawem Unii, należy dokonanie oceny w zakresie kwalifikacji nieuczciwego charakteru warunku oraz przedmiotu umowy, w celu ustalenia, czy możliwe jest utrzymanie w mocy umowy pozbawionej nieuczciwych warunków. (opinia rzecznika generalnego TSUE z dnia 14 maja 2019 roku).”

Link do wniosku o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożonego przez Sąd Okręgowy w Warszawie w dniu 16 kwietnia 2018 roku: https://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=CELEX:62018CN0260:PL:PDF .

Link do opinii rzecznika generalnego TSUE z dnia 14 maja 2019 roku: http://curia.europa.eu/juris/document/document.jsf?text=&docid=214084&pageIndex=0&doclang=PL&mode=req&dir=&occ=first&part=1&cid=3422376) .