Zgodnie z nowymi regulacjami w prawie rodzinnym dobro dzieci ma być najważniejsze i szczególnie chronione w przypadku rozwodu lub separacji rodziców.
Projekt zakłada wprowadzenie natychmiastowych świadczeń alimentacyjnych, które mają być orzekane w postępowaniu nakazowym – alimentacyjnym. Rozwiązanie to ma przyspieszyć uzyskiwanie alimentów przez dzieci od rodziców. Obecnie na podstawie kryterium dochodowego (zaświadczenia o zarobkach) ustalana jest wysokość zasądzonych alimentów. W planowanych zmianach prawa rodzinnego nie będzie już konieczne dostarczanie zaświadczenia o dochodach. Wysokość alimentów natychmiastowych nie będzie bowiem uzależniona od zarobków pozwanego. Alimenty natychmiastowe mają być wyliczane na podstawie specjalnego algorytmu – ich wysokość ma określać procent kwoty przeliczeniowej ustalanej na podstawie minimalnego wynagrodzenia za pracę brutto w powiązaniu z liczbą dzieci. Wysokość alimentów uzależniona będzie od liczby posiadanych dzieci – jeżeli w rodzinie urodzi się jedno dziecko – to otrzyma ono alimenty w najwyższej wysokości, zaś każde kolejne dziecko – otrzyma niższe świadczenie alimentacyjne. Ponadto, zasądzenie alimentów natychmiastowych nie będzie zamykało drogi do dochodzenia wyższych świadczeń zgodnie z obowiązującymi przepisami.
Wprowadzenie nowego trybu dochodzenia roszczeń alimentacyjnych w postaci postępowania nakazowego-alimentacyjnego ma także na celu uproszczenie formalności związanych z dochodzeniem tych roszczeń. Sprawy te będą rozpoznawane na pisemny wniosek powoda złożony w pozwie. Pozwy w sprawach natychmiastowych świadczeń alimentacyjnych trzeba będzie złożyć na formularzu, a w ciągu maksymalnie 14 dni do złożenia pozwu, sąd rozpozna sprawę. Alimentacyjny nakaz zapłaty będzie z mocy prawa natychmiast wykonalny.
Przewidywane są także zmiany odnośnie świadczeń alimentacyjnych ustalonych w ugodzie lub zasądzonych wyrokiem. Mają one automatycznie wygasać – co do zasady – po ukończeniu przez uprawnionego 25 lat. Obecnie rodzic musi wystąpić z pozwem do sądu rodzinnego o uchylenie tego obowiązku. W projekcie przewiduje się, że jeżeli po ukończeniu przez uprawnionego 25 lat – nie będzie mógł się sam utrzymać – to może wystąpić do sądu o przedłużenie okresu obowiązywania ustalonych świadczeń alimentacyjnych. Odmienne regulacje będą dotyczyły osób mających orzeczenie o stopniu niepełnosprawności. W ich przypadku ukończenie 25. roku życia – nie spowoduje wygaśnięcia prawa do świadczeń alimentacyjnych.
W nowelizacji prawa rodzinnego postuluje się również wprowadzenie nowej instytucji, tzw. rodzinnego postępowania informacyjnego, które obligatoryjnie będzie poprzedzać sprawy o separację lub rozwód małżonków posiadających wspólne małoletnie dzieci. Rodzinne postępowanie informacyjne w założeniu ma prowadzić do pojednania małżonków, w sytuacji gdy do pojednania nie dojdzie – ma spowodować, że rozwód czy separacja przebiegną bezkonfliktowo, z poszanowaniem przy tym dobra dzieci.
Projekt zakłada także wprowadzenie bezpłatnej mediacji rodzinnej, która ma trwać miesiąc, a sąd będzie mógł przedłużyć ją maksymalnie do 6 miesięcy. Postępowanie mediacyjne nie będzie możliwe, w sytuacji gdy jeden z małżonków znęcał się na rodziną i został prawomocnie skazany za to przestępstwo. Mediator ma skłonić małżonków do pojednania i odstąpienia od rozwodu. Jeżeli okaże się jednak, że pojednanie nie jest możliwe, to zadaniem mediatora będzie uzgodnienie warunków rozwodu lub separacji, a także kwestii związanych z opieką nad dziećmi, ustalenia kontaktów i wysokości alimentów.
Przewidziano w nowelizacji regulacje chroniące prawa rodzica, który – mimo orzeczenia sądu lub zawartej ugody – nie może kontaktować się z dzieckiem, bo utrudnia mu to drugi rodzic. Chodzi o to, aby ograniczyć sytuacje, w których jeden z rodziców ogranicza drugiemu kontakty z dzieckiem – prawo musi bronić takiego rodzica.
W projekcie postuluje się także wprowadzenie nowych typów przestępstw, które mają być karane karą ograniczenia wolności lub grzywną, w przypadku przykładowo utrudniania kontaktów z dzieckiem bądź w razie utrudniania sprawowania opieki naprzemiennej – wprowadzenie kar ma zapobiec tzw. alienacji rodzicielskiej, a także mobilizować rodziców do wykonywania prawomocnych orzeczeń sądu opiekuńczego.
Zmienią się również zasady ponoszenia kosztów sądowych – tylko w przypadku orzeczenia separacji, można będzie ubiegać się o zwrot połowy uiszczonej opłaty, zaś w razie rozwodu bez orzekania o winie na zgodny wniosek stron połowa opłaty nie będzie zwracana, tak jak jest to obecnie. Opłata w sprawie o rozwód wynosi 600 zł.